การศึกษามีบทบาทเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับทุกสถาบันในสังคมอยู่ตลอดเวลา ปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสถาบันต่าง ๆ จึงมีเกี่ยวเนื่องกับสถาบันการศึกษาซึ่งเกิดขึ้นตลอดเวลาทั้งนี้ เนื่องจากการดำรงชีวิตของคนในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา การศึกษาจึงต้องดำเนินไปให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงตามคำกล่าวของจอห์น ดิวอี้ที่ว่า การศึกษาคือชีวิต อีกทั้งการศึกษาควรจะมีส่วนทำให้คนในสังคมเจริญก้าวหน้าไปในทางที่ดีกว่าปัจจุบันตามความเชื่อว่า การศึกษาคือความเจริญงอกงาม
การศึกษาเป็นกลไกที่สังคมสร้างขึ้น เพื่อทำหน้าที่เตรียมสมาชิกที่ดีให้แก่สังคม ทุกสังคมจำเป็นจะต้องให้การศึกษาแก่สมาชิกที่เกิดใหม่ และสมาชิกทุกคนควรได้รับการศึกษาเพื่อที่จะดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างเป็นสุขในสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วได้ นั่นคือ ความหวังที่ว่าการศึกษาตลอดชีวิตเป็นกระบวนการที่จะพัฒนาคุณภาพของชีวิตของประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพและสามารถที่จะช่วยแก้ปัญหาของสถาบันทางสังคมต่างๆ ได้อย่างดี
ดังนั้น ควรได้พิจารณาความสำคัญของการศึกษาตลอดชีวิตตามลักษณะปัญหาของสังคม คือ ด้านประชากร สังคม การเมือง การศึกษา เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมอธิบายได้ ดังนี้
1. ความสำคัญด้านประชากร เนื่องจากประชากรของประเทศมีจำนวนมากขึ้น ความเจริญทางการแพทย์และวิทยาศาสตร์สาธารณสุขทำให้คนมีอายุยืนยาวขึ้นการดำรงชีวิตของมนุษย์จะต้องไปภายใต้ข้อจำกัดของทรัพยากรทุกประเภท นอกจากนี้ ในสังคมปัจจุบันมนุษย์มีบทบาทมากขึ้นทั้งด้านการพัฒนาความก้าวหน้าของตนเอง ครอบครัวและสังคมหรือชุมชน การศึกษาตลอดชีวิตจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เพื่อให้เป็นมนุษย์ที่มีคุณค่า ดำรงชีวิตได้อย่างเป็นประโยชน์ทางสังคม สร้างสรรค์ต่อสังคม และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์จำเป็นจะต้องเป็นไปอย่างต่อเนื่องโดยไม่หยุดยั้งเพื่อให้มนุษย์ทุกเพศทุกวัยได้ดำเนินชีวิตไดอย่างเป็นสุขและเอื้ออำนวยประโยชน์ต่อการสร้างความสุขของสังคมได้ด้วยดี
2. ความสำคัญด้านสังคม สังคมโลกและสังคมย่อยมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ไม่มีการหยุดนิ่ง การจัดการศึกษาจึงต้องทันต่อตัวแปรที่ผันแปรไปเพื่อประชาชนจะได้ปรับตัวและดำรงอยู่อย่างเหมาะสมสอดคล้องกับสังคมย่อยและสังคมใหญ่ นอกจากนี้ สังคมยังมีความสลับซับซ้อนเกิดสังคมในรูปแบบใหม่ขึ้นมาเป็นลำดับ เช่นสังคมเกษตรกรรม สังคมอุตสาหกรรมจึงมีช่องว่างและมีข้อเสียเปรียบได้เปรียบกันอยู่เสมอ จำเป็นต้องเป็นมีการประสานกันโดยทำให้คนแต่ละสังคมได้เข้าใจบทบาทของตนเองมากที่สุด จึงต้องมีการศึกษาอยู่เสมอเพื่อที่จะช่วยให้แต่ละคนได้เข้าใจบทบาทของกันและกันที่เปลี่ยนไปสู้การลดปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในครอบครัว ดังนั้น การใช้วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี ระบบสื่อมวลชนที่สามารถเผยแพร่ข่าวสารได้รวดเร็วจึงมีบทบาทสำคัญในการจัดการศึกษาตลอดชีวิต ความสำคัญอีกแง่หนึ่งในด้านสังคม การพัฒนาพื้นฐานการดำรงชีวิตของมนุษย์ให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานขั้นต่ำ เพื่อให้มีการพัฒนาคุณภาพชีวิตจึงจำเป็นต้องจัดให้มีการศึกษาหรือได้รับความรู้ในทุก ๆ เรื่องที่จำเป็นแก่การดำรงชีวิต
3. ความสำคัญด้านการเมือง การศึกษาคือเครื่องมือที่ผู้ปกครองประเทศใช้ในการเปลี่ยนแปลงนิสัยมนุษย์ เพื่อก่อให้เกิดรัฐที่มีความสามัคคีเป็นอันหนึ่งอันเดียว ถ้าพลเมืองมีการศึกษาเขาจะฝ่าฟันอุปสรรคต่าง ๆ ไปอย่างดี และสามารถเผชิญกับเหตุการณ์ฉุกเฉินต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นได้นอกนอกจากนี้ ถ้าระบบการศึกษาดีแล้วการพัฒนาปรับปรุงสิ่งใด ๆ ๆก็ตามย่อมทำได้โดยง่าย แต่ถ้ารัฐทอดทิ้งทางการศึกษาเสียแล้วไม่ว่ารัฐจะกระทำการอื่นใดย่อมไม่บังเกิด ตามแนวปรัชญาการศึกษาที่กล่าวนี้ การศึกษาจึงเป็นเครื่องมือของการเมือง การเมืองเป็นศูนย์กลางมีบทบาทในการกำหนดทิศทางในการพัฒนาประเทศ กำหนดแนวทางในรูปแบบของนโยบาย พลเมืองของชาติจะต้องมีพฤติกรรมอันสอดคล้องกับนโยบายทางการเมืองเป็นสำคัญ
การให้การศึกษาจึงมุ่งสร้างความมั่นคงและเสถียรภาพของประเทศให้ประชาชนมีแนวคิด แนวปฏิบัติ และความเชื่อไปในทิศทางเดียวกันเพื่อประโยชน์ของการปกครองและเพื่อความสงบสุขในสังคม หากระบบการศึกษาเจริญถึงขีดสุดประชาชนก็จะมีส่วนร่วมในการปกครองและการตัดสินใจของชาติได้มากขึ้นและดีขึ้น สามารถเป็นตัวกำหนดระบบอื่นๆ ประชาชนจึงจำเป็นต้องได้รับการศึกษาตลอดชีวิต
4. ความสำคัญด้านการศึกษา จากปรัชญาการศึกษาที่ว่า “การศึกษาคือชีวิต” การศึกษาจึงเกิดขึ้นตลอดชีวิตจึงจำเป็นต้องมีการจัดการศึกษาในลักษณะวิธีการและรูปแบบต่างๆ เพื่อให้โอกาสการศึกษาแก่ประชาชนทุกคนเพื่อพัฒนาตนเองและสังคม นอกจากนี้ การที่ประชนได้รับการศึกษาอย่างไม่มีขอบเขตจำกัดและเป็นไปได้ตามความปรารถนาของแต่ละคนจึงทำให้การขัดเกลาสังคมเป็นไปได้อย่างรวดเร็วและสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ มีผลมาจากการที่ประชาชนได้รับข้อมูลข่าวสารและมีแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเองไปได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
5. ความสำคัญด้านเศรษฐกิจ ด้วยเหตุผลหลายๆ ประการ กล่าวคือ การเปลี่ยนแปลงจากสังคมเกษตรกรรมสู่สังคมอุตสาหกรรม ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและการเคลื่อนย้ายถิ่นฐานของประชาชน ทำให้ประชาชนต้องมีการปรับตัวเป็นอย่างมากเพื่อให้ตนดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างเป็นสุขท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมดังกล่าว การศึกษาหาความรู้และเพิ่มพูนประสบการณ์และทักษะ หรืออาจเป็นการสร้างสรรค์อาชีพใหม่จะทำให้ประชาชนได้เพิ่มรายได้ ลดรายจ่าย ทั้งยังเป็นการส่งเสริมให้เกิดอาชีพแบบครบวงจรได้ด้วย การศึกษาตลอดชีวิตจึงเป็นสิ่งจำเป็น
6. ความสำคัญด้านวัฒนธรรม ระบบการสื่อสารที่เป็นอยู่ในปัจจุบันและที่จะเกิดขึ้นในอนาคตทำให้ข่าวสารต่างๆ รวมทั้งลักษณะทางวัฒนธรรมจากสังคมหนึ่งไปสู่อีกสังคมหนึ่งไอย่างรวดเร็ว จึงมีผลกระทบต่อความเชื่อและพฤติกรรมของประชาชน นำสู่วิถีชีวิตใหม่และค่านิยมใหม่ๆ ที่อาจไม่สอดคล้องกับขนบธรรมเนียมประเพณีเดิมมักนำไปสู่ความขัดแย้งและปัญหาสังคมได้ การยอมรับและเลียนแบบวัฒนธรรมของชาติอื่นๆ จึงต้องได้รับการพิจารณาไตร่ตรองอย่างมีเหตุผล ประชาชนจึงต้องมีความเข้าใจวัฒนธรรมต่างๆ ของชนชาติอื่น สิ่งเหล่านี้เรียนรู้ได้จากการศึกษาตลอดชีวิต นอกจากนั้นยังเพิ่มความจำเป็นที่จะต้องอนุรักษ์บำรุงรักษาวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามที่เป็นเอกลักษณ์ของชาติของตนไว้
จากความสำคัญที่กล่าวมาทั้งหมดนี้จะมองเห็นได้อย่างชัดเจนว่า การจัดการศึกษาที่มุ่งการศึกษาตลอดชีวิตนั้นบังเกิดประโยชน์ทั้งต่อบุคคล ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติเป็นอเนกประการ ทั้งนี้ ด้วยความมุ่งหวังสำคัญที่จะสร้างคุณค่าแก่มนุษย์ให้ดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างเป็นสุขอำนวยประโยชน์ได้ทั้งต่อตนเองและสังคม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น